วันที่ 22 มิถุนายน 2564 กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย กรมวิทยาศาสตร์บริการ (วศ.) ลงนามสัญญาถ่ายทอดเทคโนโลยีของกองเทคโนโลยีชุมชน ระหว่าง กรมวิทยาศาสตร์บริการ กับ บริษัท อัสนันท์ (ประเทศไทย) จำกัด และผู้ประกอบการจากจังหวัดกรุงเทพมหานคร จำนวน 2 เรื่อง ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ขนมขบเคี้ยวจากปลายข้าวไขมันต่ำอบกรอบด้วยไมโครเวฟ และผลิตภัณฑ์ไส้กรอกโปรตีนจากพืช เพื่อยกระดับกระบวนการผลิตและผลิตภัณฑ์ในเชิงพาณิชย์ โดยมี นพ.ปฐม สวรรค์ปัญญาเลิศ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์บริการ และผู้ประกอบการ ร่วมลงนามข้อตกลงความร่วมมือฯ ผ่านระบบออนไลน์ (Zoom) ณ ห้องอัครเมธี ชั้น 6 อาคาร ดร.ตั้ว ลพานุกรม กรมวิทยาศาสตร์บริการ

      นพ.ปฐม สวรรค์ปัญญาเลิศ กล่าวว่า บันทึกข้อตกลงดังกล่าว ประกอบด้วย 2 เทคโนโลยี ได้แก่ 1).“เทคโนโลยีกระบวนการผลิตขนมขบเคี้ยวจากปลายข้าวไขมันต่ำอบกรอบด้วยไมโครเวฟ” เดิมผลิตภัณฑ์ฯ ส่วนใหญ่มีเนื้อสัมผัสที่แข็งกระด้าง ไม่ได้รับความนิยมจากผู้บริโภค วศ. จึงได้วิจัยปรับปรุงลักษณะเนื้อสัมผัสของขนมขบเคี้ยวจากปลายข้าวโดยศึกษาขนาดอนุภาคปลายข้าวบดและชนิดของไฮโดรคอลลอยด์ ต่อคุณภาพและการเปลี่ยนแปลงเนื้อสัมผัส เพื่อให้ผลิตภัณฑ์พอง กรอบร่วน และอบกรอบได้ด้วยไมโครเวฟ 2).“เทคโนโลยีกระบวนการผลิตไส้กรอกโปรตีนจากพืช” (Plant-based) เป็นผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจากโปรตีนถั่ว ธัญพืช รวมถึงพืชตระกูลเห็ด เป็นต้น ซึ่งเป็นทางเลือกใหม่สำหรับอุตสาหกรรมแปรรูปอาหารเพื่อใช้ทดแทนเนื้อสัตว์ให้คุณค่าทางโภชนาการสูง พลังงานต่ำ และมีไขมันดี (High-Density Lipoprotein : HDL) สูงกว่าไส้กรอกที่ผลิตจากเนื้อสัตว์ อีกทั้งมีเส้นใยธรรมชาติจากพืชตระกูลส้มทำหน้าที่เป็นอิมัลซิไฟเออร์ (emulsifier) ช่วยให้ได้ผลิตภัณฑ์ไส้กรอกที่มีเนื้อแน่นและเนียนขึ้น

       อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์บริการ กล่าวเพิ่มเติมว่า มีความยินดีอย่างยิ่งที่เทคโนโลยีจากงานวิจัยและพัฒนาโดย วศ. ตอบโจทย์ผู้ประกอบการที่ต้องการนำองค์ความรู้ไปขยายผล และต่อยอดจากวัตถุดิบท้องถิ่นที่มีนำไปผลิตผลิตภัณฑ์ทางเลือกใหม่ให้แก่ผู้บริโภค รวมถึงยกระดับกระบวนการผลิตให้เป็นเชิงพาณิชย์เพื่อส่งออกทั้งในและต่างประเทศสร้างความยั่งยืนให้กิจการและชุมชนต่อไป
       

         นายกมลไท อิทธิถาวร ผู้ประกอบการ บริษัท อัสนันท์ (ประเทศไทย) จำกัด กล่าวว่า ทางบริษัทขอขอบคุณ วศ. สำหรับเทคโนโลยีทั้ง 2 งานวิจัย ถือเป็นโอกาสอันดีที่บริษัทจะนำองค์ความรู้และเทคโนโลยีที่ได้รับไปพัฒนาและต่อยอดผลิตภัณฑ์ โดยจะประยุกต์กับวัตถุดิบจากแหล่งเกษตรในพื้นที่ จ.เชียงใหม่ เพื่อพัฒนาให้เป็นผลิตภัณฑ์ทางเลือกใหม่โจทย์ความต้องการของผู้บริโภคที่รักสุขภาพเน้นทานธัญพืชและไม่รับประทานเนื้อสัตว์ต่อไป

       ทั้งนี้ วศ. มุ่งมั่นศึกษา วิจัย และพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อยกระดับการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร เพิ่มศักยภาพ และขีดความสามารถในการแข่งขันอย่างต่อเนื่อง ผู้ประกอบการและประชาชนทั่วไปที่สนใจ สามารถสอบถามรายละเอียด ได้ที่ โทร.02 201 7000 และ www.dss.go.th

       วันที่ 22 มิถุนายน 2564 กรมวิทยาศาสตร์บริการ (วศ.) จัดกิจกรรมสนทนาประสา วศ. ครั้งที่ 211 เรื่อง “องค์กรนวัตกรรม (Innovation Organization)” โดย นพ.ปฐม สวรรค์ปัญญาเลิศ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์บริการ เป็นประธานเปิดเวทีสนทนาพร้อมกล่าวต้อนรับ ดร.ชัยธร ลิมาภรณ์วณิชย์ ผู้อำนวยการฝ่ายยุทธศาสตร์นวัตกรรม สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) เป็นวิทยากรบรรยายให้ความรู้แก่ผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ วศ. ทุกคน ผ่านระบบ Zoom และ Facebook live กลุ่ม DSS News ณ ห้องประชุมอัครเมธี ชั้น 6 อาคาร ดร.ตั้ว ลพานุกรม กรมวิทยาศาสตร์บริการ
      “นวัตกรรมองค์กร” คือ แนวทางการบริหารจัดการองค์กร โดยมุ่งเน้นการยกระดับศักยภาพองค์กรให้สามารถพัฒนา “นวัตกรรม” ได้อย่างต่อเนื่องและยั่งยืน เพื่อมุ่งสู่การเป็น “องค์กรนวัตกรรม” ซึ่งต้องเริ่มจากการสร้างศักยภาพของ “นวัตกรรมองค์กร” ได้แก่ องค์กรต้องมียุทธศาสตร์นวัตกรรมที่ชัดเจนและนำไปสู่การปฏิบัติจริง องค์กรต้องมีกระบวนการนวัตกรรมที่ชัดเจน ต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ และที่สำคัญคือองค์กรต้องมีการจัดการทรัพยากรและสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อนวัตกรรม ซึ่งนวัตกรรมเป็นเครื่องมือสนับสนุนและเพิ่มโอกาสให้กับธุรกิจหรือผู้ประกอบการ ในด้านของการเพิ่มผลิตภาพ การขยายตลาด และการหาโอกาสใหม่อีกด้วย
​     ทั้งนี้ วศ. ส่งเสริมการสร้างความรู้ความเข้าใจ แก่บุคคลากร ในการจัดการวัฒนธรรมองค์กร เพื่อปลูกฝังค่านิยมการพัฒนาและปรับปรุงการทำงานอย่างต่อเนื่อง ด้วยการทำงานร่วมกัน และสร้างแรงจูงใจเพื่อกระตุ้นให้เกิดการพัฒนานวัตกรรมอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งการแสวงหาความรู้ใหม่จากภายนอกองค์กร การถ่ายทอด แบ่งปัน และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพื่อพัฒนาทักษะความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมของบุคลากรที่จะเกิดประโยชน์ต่อองค์กร ด้วยความร่วมมือจากบุคลากรเพื่อพัฒนาเพื่อให้ วศ. เป็นองค์กรนวัตกรรมในอนาคตต่อไป

        วันที่ 16 มิถุนายน 2564  นพ.ปฐม สวรรค์ปัญญาเลิศ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์บริการ พร้อมด้วยนางสาวนีระนารถ แจ้งทอง รองอธิบดีกรมวิทยาศาสตร์บริการ ร่วมทดสอบทางประสาทสัมผัส (ทดสอบชิม) เครื่องดื่มผสมสารสกัดกัญชง "เครื่องดื่มเพื่อการผ่อนคลาย" และทดลองใช้ สเปร์ยแป้งเย็น สำหรับบุคลากรทางการแพทย์ ที่ปฏิบัติงานโดยสวมชุด PPE ซึ่งเป็นผลงานวิจัยพัฒนาของกลุ่มงานวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูป และกลุ่มวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์สมุนไพร กองเทคโนโลยีชุมชน เพื่อนำผลการทดลองมาพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้ได้มาตรฐานและคุณภาพมากยิ่งขึ้น และนำไปถ่ายทอดเทคโนโลยีให้กลุ่มเป้าหมายต่อไป ณ ห้องอัครเมธี ชั้น 6 อาคาร ดร.ตั้ว ลพานุกรม กรมวิทยาศาสตร์บริการ

     วันที่ 14 มิถุนายน 2564 กรมวิทยาศาสตร์บริการ (วศ.) โดย กลุ่มทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ กองความสามารถห้องปฏิบัติการและรับรองผลิตภัณฑ์ จัดกิจกรรมทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ (Proficiency Testing: PT) โดยดำเนินการจัดส่งตัวอย่างข้าว เพื่อให้ห้องปฏิบัติการดำเนินการทดสอบผลการวัด ในรายการ Moisture, Protein and Ash in Rice powder และส่งผลกลับมายังกลุ่มทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ ของกรมวิทยาศาสตร์บริการ ภายในวันที่ 2 กรกฎาคม 2564 เพื่อประเมินผลทางสถิติเปรียบเทียบผลการวัดระหว่างห้องปฏิบัติการต่อไป โดยมีห้องปฏิบัติการที่สมัครเข้าร่วมกิจกรรม ซึ่งเป็นห้องปฏิบัติการภายในประเทศ จำนวน 21 ห้องปฏิบัติการ

        ข้าว เป็นธัญพืชที่เป็นอาหารหลักของประชากรในหลายประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในทวีปเอเชีย แบ่งตามลักษณะเมล็ดได้เป็น 2 ประเภท คือ ข้าวเจ้า และ ข้าวเหนียว โดยเมล็ดข้าวเจ้าประกอบด้วยแป้งอะไมโลส (Amylose) ประมาณร้อยละ 15-30 ส่วนเมล็ดข้าวเหนียวประกอบด้วยแป้ง
อะไมโลเพคติน (Amylopectin) เป็นส่วนใหญ่ และมีแป้งอะไมโลส (Amylose) ประมาณร้อยละ 5-7 การวิเคราะห์รายละเอียดของปริมาณสารอาหารของข้าวที่แสดงให้เห็นว่าคุณค่าทางโภชนาการของข้าวแตกต่างกันไปนั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ ได้แก่ สายพันธุ์ข้าวในส่วนต่างๆ ของโลก นอกจากนี้คุณภาพของสารอาหารข้าวจะขึ้นอยู่กับพื้นที่ที่ปลูกข้าว และวิธีการแปรรูปข้าวก่อนที่จะบริโภค ข้าวเป็นอาหารหลักของคนไทยที่เป็นเหมือนแหล่งพลังงาน มีส่วนประกอบของคาร์โบไฮเดรต โปรตีน วิตามิน และสารอาหารอื่น ๆ ที่จำเป็น รวมทั้งให้การสัมผัสด้านอื่น ๆ อย่างเช่น ความหอม รสชาติ และเนื้อสัมผัสของข้าวแต่ละชนิดที่แตกต่างกัน ตัวอย่างข้าวแบ่งตามการขัดสี เช่น (1) ข้าวขาว ลักษณะของเมล็ดข้าวสีขาว เรียวยาวตลอดเมล็ด เมื่อหุงสุกจะค่อนข้างร่วน เรียงเม็ด ข้าวขาวนั้นมีหลายพันธุ์ให้เลือก นอกจากนี้ยังเป็นข้าวที่สามารถนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ได้ดีอีกด้วย ข้าวขาว คือข้าวที่ขัดสีเปลือกรำและจมูกข้าวออก สิ่งนี้จะเปลี่ยนรสชาติเนื้อสัมผัสและลักษณะของข้าว และช่วยป้องกันการเน่าเสีย ยืดอายุการเก็บรักษา และทำให้ย่อยง่ายขึ้น ข้าวที่ขัดสีทำให้ได้เมล็ดข้าวที่มีลักษณะสีขาวใสแวววาว เนื่องจากข้าวขาวเป็นข้าวที่ถูกขัดสีออกไปมาก และสิ่งที่ถูกขัดออกไปนั้นก็ล้วนแล้วแต่มีประโยชน์ทั้งนั้น สิ่งที่หลงเหลืออยู่ก็จะเป็นคาร์โบไฮเดรตที่ได้รับจากแป้งล้วนๆ เน้นให้พลังงาน (2) ข้าวกล้อง เป็นข้าวที่สีเอาแค่ส่วนเปลือก (แกลบ) ออกเท่านั้น โดยยังมีจมูกข้าวและเยื้อหุ้มเมล็ดข้าว (รำ) ติดอยู่ และส่วนนี้ที่ทำให้ข้าวกล้องมีประโยชน์ด้านโภชนาการสูงกว่าข้าวที่สีจนขาวชนิดอื่น ๆบางคนเรียกข้าวชนิดนี้ว่าข้าวซ้อมมือเนื่องจากสมัยก่อนกระบวนการผลิตข้าวกล้องนั้นทำเพื่อรับประทานกันแค่ในครัวเรือนเท่านั้น โดยการตำข้าว (สีข้าว) ด้วยมือ ทำให้ข้าวที่ได้ออกมาเป็นสีน้ำตาลอมแดง หุงสุกแล้วมีความกรุบ ๆ เล็กน้อย เนื่องจากเยื้อหุ้มเมล็ดที่ยังคงอยู่ ข้าวกล้อง ไม่ใช่พันธุ์ข้าว แต่เป็นเพียงหนึ่งกระบวนการในการแปรรูปข้าวเปลือกเป็นข้าวสารเท่านั้น ข้าวกล้องมีโปรตีนและเส้นใยอาหารอยู่จำนวนมาก ช่วยให้ขับถ่ายได้สะดวก ท้องไม่ผูก แถมยังอิ่มท้องได้นานอีกด้วย นอกจากนั้นยังมีตัวอย่างข้าวที่แบ่งตามชนิดของข้าว ได้แก่ (1) ข้าวหอมมะลิ ลักษณะเมล็ดเรียวยาว มีสีขาวนวลเหมือนสีของดอกมะลิตลอดทั้งเมล็ด เมื่อหุงสุกใหม่ ๆ จะนุ่มมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ คล้ายกับกลิ่นของใบเตย ข้าวหอมมะลิมีคาร์โบไฮเดรตสูงถึง 77% และโปรตีน 8% (2) ข้าวไรซ์เบอร์รี่ มีสารที่ชื่อว่าโพลิฟีนอล ช่วยทำลายฤทธิ์ของอนุมูลอิสระซึ่งเป็นคุณสมบัติเด่นของข้าวชนิดนี้ มีดัชนีน้ำตาลที่ค่อนข้างต่ำ เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการควบคุมปริมาณน้ำตาล (3) ข้าวญี่ปุ่น ลักษณะของข้าวญี่ปุ่นนั้นเมล็ดข้าวมีความสั้นและค่อนข้างกลม มีสีขาวขุ่น ไม่มันวาว เมื่อหุงสุกแล้วจะมีความเหนียว จับตัวเป็นก้อนได้ดี ทำให้สามารถใช้ตะเกียบคีบข้าวได้เป็นคำ ๆ อย่างง่ายดาย ข้าวญี่ปุ่นยังถูกนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ได้อีกด้วย ประโยชน์ของข้าวญี่ปุ่นนอกจากโปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน เส้นใยอาหารและวิตามินต่าง ๆ ที่มีในข้าวญี่ปุ่นแล้ว ส่วนของจมูกข้าวญี่ปุ่นนั้นก็มีประโยชน์ไม่แพ้กันเพราะมีสารกาบา (Gaba – gamma aminobutyric acid) ที่มีคุณสมบัติช่วยบำรุงสมองได้อย่างมีประสิทธิภาพ

      วศ. ได้สนับสนุนผู้ประกอบการที่ทำการทดสอบคุณภาพด้านอาหารและอาหารสัตว์ โดยจัดกิจกรรมทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ สาขาอาหาร รายการ Moisture, Protein and Ash in Rice powder เป็นการประเมินสมรรถนะและพัฒนาคุณภาพห้องปฏิบัติการด้านการทดสอบคุณค่าทางโภชนาการของอาหาร เพื่อให้ได้ผลการทดสอบเป็นไปตามมาตรฐานสากล ซึ่งเป็นประโยชน์ของการเข้าร่วมกิจกรรมทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ ในการประเมินความสามารถของห้องปฏิบัติการและติดตามความต่อเนื่องของความสามารถของห้องปฏิบัติการ รวมทั้งระบุปัญหาภายในห้องปฏิบัติการ อันจะนำไปสู่การปรับปรุงแก้ไขต่อไป เช่น ปัญหาที่เกิดจากกระบวนการวัดหรือทดสอบ หรือความสามารถของเจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการ เป็นต้น โดยเป็นการประกันคุณภาพผลการทดสอบอย่างหนึ่งของห้องปฏิบัติการทดสอบในการรับรองระบบคุณภาพตามมาตรฐาน ISO/IEC17025 ทำให้เกิดความน่าเชื่อถือในผลการทดสอบว่ามีความแม่นยำถูกต้อง และเป็นที่ยอมรับทั้งหน่วยงานภาครัฐ เอกชน ทั้งในและต่างประเทศ