เมื่อวันศุกร์ที่ 25 เมษายน 2568 กรมวิทยาศาสตร์บริการ (วศ.) นำโดย ดร.จิตตกานต์ อินเที่ยง ผู้อำนวยการศูนย์ห้องปฏิบัติการอ้างอิงการสอบเทียบ สถาบันห้องปฏิบัติการอ้างอิงแห่งชาติ พร้อมคณะ เข้าร่วมประชุมหารือความร่วมมือด้านการสอบเทียบเครื่องมือวัดกับสถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ (มว.) ณ อาคารผดุงมาตร สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ ตำบลคลองห้า อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี โดยมีนายณัฐพล แสนคำ หัวหน้ากลุ่มงานกลศาสตร์ของแข็งและการทดสอบ ฝ่ายมาตรวิทยาเชิงกล ให้การต้อนรับ
การประชุมครั้งนี้เป็นความร่วมมือระหว่างสองหน่วยงานหลักด้านมาตรวิทยาและการสอบเทียบเครื่องมือวัดของประเทศ ภายใต้กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) มีเป้าหมายเพื่อยกระดับขีดความสามารถของห้องปฏิบัติการสอบเทียบ รองรับการให้บริการสอบเทียบแก่ห้องปฏิบัติการอ้างอิงการทดสอบของ วศ. เช่น การสอบเทียบ Durometer, Density Meter, Pressure Calibrator/Pressure Controller, เครื่องวัดความหนืด (Viscometer), Extensometer และ Frequency/Counter เป็นต้น
นอกจากนี้ ทั้งสองหน่วยงานยังได้หารือเกี่ยวกับแนวทางการยกระดับห้องปฏิบัติการสอบเทียบของ วศ. สู่การเป็นห้องปฏิบัติการสอบเทียบระดับทุติยภูมิในสาขาต่าง ๆ ได้แก่ มวลเชิงกล ความยาว อุณหภูมิ ความชื้น เคมี และการแพทย์ เพื่อรองรับการถ่ายทอดค่าความถูกต้องจากมาตรฐานปฐมภูมิของ มว. ไปยังห้องปฏิบัติการสอบเทียบภายในประเทศ เสริมสร้างความเข้มแข็งของโครงสร้างพื้นฐานทางคุณภาพ (National Quality Infrastructure: NQI)
   ภายใต้แนวทางความร่วมมือครั้งนี้ มว. จะทำหน้าที่สนับสนุน วศ. ในด้านการถ่ายทอดองค์ความรู้ การให้คำปรึกษาทางวิชาการ การเป็นเครือข่ายด้านมาตรวิทยา และการร่วมวิจัยพัฒนาวิธีการสอบเทียบเครื่องมือวัดในขอบข่ายที่ประเทศยังขาดแคลน
   โอกาสนี้ คณะเจ้าหน้าที่ วศ. ยังได้เยี่ยมชมห้องปฏิบัติการสอบเทียบด้านความแข็งของ มว. ซึ่งเป็นห้องปฏิบัติการแห่งเดียวในประเทศไทยที่สามารถสอบเทียบเครื่องวัดความแข็งโลหะแบบ Direct Verification ได้ตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025:2017 โดยขอบข่ายดังกล่าวมีความต้องการสูง เนื่องจากเป็นเครื่องมือสำคัญในการทดสอบ  คุณสมบัติทางกลของผลิตภัณฑ์เหล็กที่ใช้ในงานก่อสร้าง เพื่อให้เป็นไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.)
   การหารือและการเยี่ยมชมในครั้งนี้จะช่วยให้ศูนย์ห้องปฏิบัติการอ้างอิงการสอบเทียบ สถาบันห้องปฏิบัติการอ้างอิงแห่งชาติ วศ. สามารถกำหนดแนวทางการสนับสนุนการสอบเทียบเครื่องมือวัดให้กับห้องปฏิบัติการอ้างอิงการทดสอบของ วศ. และส่งเสริมการยกระดับสู่การเป็นห้องปฏิบัติการสอบเทียบระดับทุติยภูมิ เพื่อสนับสนุนนโยบายการนำวิทยาศาสตร์สู่การดูแลประชาชนอย่างเป็นรูปธรรม

      กรมวิทยาศาสตร์บริการ โดย ศูนย์ทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ สถาบันพัฒนามาตรฐานและตรวจสอบรับรอง (ศชน.สมต.) ได้ปฏิบัติงานตามข้อตกลงความร่วมมือกับกองการยาง กรมวิชาการเกษตร ภายใต้ “โครงการพัฒนาศักยภาพห้องปฏิบัติการของประเทศในการทดสอบคุณภาพยางแท่ง เอสทีอาร์ (STR) ที่เป็นไปตามมาตรฐานสากล ISO/IEC 17025” และตามงบประมาณโครงการผลิตวัสดุควบคุมคุณภาพด้านยางเพื่อส่งเสริมศักยภาพห้องปฏิบัติการทดสอบผลิตภัณฑ์ยางในประเทศของ สกสว. ในการนี้ ศชน.สมต. นำโดย นางเยาวลักษณ์ ชินชูศักดิ์ ผู้อำนวยการศูนย์ทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ และคณะ ได้เดินทางไปร่วมวางแผน จัดเตรียมตัวอย่าง และศึกษาการทดสอบตัวอย่างยางแท่ง ร่วมกับนางสาวปฏิมาภรณ์ สังข์น้อย ผู้อำนวยการศูนย์ควบคุมยางสงขลา กองการยาง กรมวิชาการเกษตร และทีมงาน สำหรับกิจกรรมทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการและนำไปสู่การพัฒนาเป็นวัสดุอ้างอิงด้านยางแท่ง (STR) ระหว่างวันที่ 22 - 24 เมษายน 2568 เพื่อเตรียมตัวอย่างสำหรับจัดกิจกรรมทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ สาขาเคมี รายการทดสอบยางแท่ง (Block rubber) จำนวน 8 รายการทดสอบ ได้แก่ (1) ปริมาณสิ่งสกปรก: Dirt (2) ปริมาณเถ้า: Ash (3) ปริมาณไนโตรเจน: Nitrogen (4) ปริมาณสิ่งระเหย: Volatile matter (5) การทดสอบความอ่อนตัว: Plasticity Original (6) ดัชนีความอ่อนตัว: Plasticity Retention Index (7) การทดสอบสี: Colour Lovibond Scale และ (การทดสอบความหนืด: Mooney Viscosity ณ ห้องปฏิบัติการศูนย์ควบคุมยางสงขลา และได้มีการแลกเปลี่ยนความรู้เกี่ยวกับการเตรียมตัวอย่างยางแท่ง และแนวทางในการป้องกันปัญหาของการเตรียมตัวอย่างสำหรับการทดสอบปริมาณไนโตรเจนที่มีความไวต่อความชื้น ซึ่งการดำเนินงานในโครงการนี้เป็นประโยชน์ในการพัฒนาศักยภาพบุคลากร การทวนสอบความใช้ได้ของวิธีการทดสอบและการประกันคุณภาพผลการทดสอบ อีกทั้งยังเป็นการเพิ่มเครือข่ายความร่วมมือในการพัฒนาห้องปฏิบัติการด้านยางให้ได้รับการรับรองตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 และส่งเสริมให้ผู้ประกอบการมีความสามารถในการแข่งขันกับกลุ่มประเทศ CLMV ได้แก่ ประเทศกัมพูชา (Cambodia) สปป.ลาว (Lao PDR) เมียนมาร์ (Myanmar) และเวียดนาม (Vietnam) และเพิ่มศักยภาพการส่งออกยางแท่งเอสทีอาร์ของประเทศไทยสู่ตลาดโลก นอกจากนี้ ยังมีงานวิจัยร่วมกันในการผลิตวัสดุอ้างอิง (Reference material) ด้านยางแท่งที่ประเทศไทยยังขาดแคลน ห้องปฏิบัติการต้องจัดหาซื้อจากต่างประเทศ เช่น ประเทศมาเลเซีย เป็นต้น ซึ่งมีราคาค่อนข้างสูง ดังนั้น การพัฒนาและผลิตวัสดุอ้างอิงด้านยางแท่ง จึงมีความจำเป็นและสำคัญอย่างยิ่ง อีกทั้งยังสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มในการส่งออกเกี่ยวกับวัตถุดิบยาง และผลิตภัณฑ์ยางที่มีคุณภาพ รวมทั้งลดค่าใช้จ่ายในการนำเข้าวัสดุอ้างอิงด้านยางได้อีกด้วย

     กรมวิทยาศาสตร์บริการ โดยสถาบันพัฒนาเครือข่ายวิทยาศาสตร์บริการ​ ลงพื้นที่จัดฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ “แนวทางการพัฒนาห้องปฏิบัติการตามข้อกำหนด DSS Recognized Lab” ระหว่างวันที่ 28 – 29 เมษายน 2568 ณ ห้องประชุมภูเม่าหลวง คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร ภายใต้โครงการพัฒนาหน่วยตรวจสอบและรับรองในประเทศให้ได้มาตรฐานเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่​ ได้รับงบประมาณสนับสนุน​ สกสว. ประจำปี​ 2568​
การอบรมเชิงปฏิบัติการครั้งนี้ได้รับเกียรติจาก นางวรรณภา ตันยืนยงค์ อดีตผู้อำนวยการโครงการเคมี​ และนางภัทรภร ธนะภาวริศ ข้าราชการบำนาญ​ ผู้เชี่ยวชาญในงานพัฒนาระบบคุณภาพห้องปฏิบัติการ​ พร้อมทั้ง​ ดร.ปวีณา​ เครือนิล​ นักวิทยาศาสตร์​ชำนาญการ​พิเศษ​ ​ เป็นวิทยากร
     ผู้เข้าอบรมประกอบด้วย​คณาอาจารย์​ นักวิทยาศาวตร์ บุคลากรคณะทรัพยากรธรรมชาติ​ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร​ โดยทีมวิทยากรได้เสริมสร้างความรู้เกี่ยวกับข้อกำหนด DSS Recognized​ Lab​oratory และแนวทางการพัฒนาห้องปฏิบัติการให้เป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนด เพื่อยกระดับศักยภาพของห้องปฏิบัติการในระดับพื้นที่ ให้สามารถเป็นส่วนหนึ่งของระบบตรวจสอบและรับรองในประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ
    ในการนี้ วิทยากรและทีมงานกรมวิทย์ฯ​ บริการได้รับการต้อนรับจาก รองศาสตราจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ชำนาญวิทย์ พรมโคตร รองคณบดีฝ่ายวิชาการและวิจัย​ และบุคลากรคณะทรัพยากรธรรมชาติ​ อย่างอบอุ่น​ การเข้าร่วมอบรม​ แลกเปลี่ยนประสบการณ์เชิงวิชาการและเทคนิคการทดสอบ​ เป็นไปอย่างราบรื่นและมีประสิทธิภาพ
การจัดฝึกอบรมในครั้งนี้นับเป็นอีกก้าวสำคัญของความร่วมมือระหว่างภาครัฐและสถาบันการศึกษาในกระทรวง​ อว. ในการพัฒนาเครือข่ายห้องปฏิบัติการให้มีมาตรฐานและสามารถรองรับการพัฒนาเชิงพื้นที่อย่างยั่งยืนต่อไป

     เมื่อวันที่ 27 เมษายน 2568 นางพจมาน ท่าจีน รองอธิบดี รักษาราชการแทนอธิบดีกรมวิทยาศาสตร์บริการ นำทีมผู้บริหารจากสถาบันวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีชุมชน (สทช.) สถาบันพัฒนามาตรฐานและตรวจสอบรับรอง (สมต.) และสถาบันพัฒนาเครือข่ายวิทยาศาสตร์บริการ (สพค.) เข้าร่วมแสดงผลงานด้านการนำวิทยาศาสตร์สู่การดูแลประชาชน ในงานนิทรรศการแสดงผลงานของหน่วยงานภายใต้กระทรวง อว. ณ โรงเรียนคำเตยอุปถัมภ์ จังหวัดนครพนม ตามนโยบาย “การขับเคลื่อนงานด้านอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อววน.) สนับสนุนการพัฒนาพื้นที่จังหวัดนครพนม” ของ น.ส.ศุภมาส อิศรภักดี รัฐมนตรีว่าการกระทรวง อว.
    ในการนี้ กรมวิทย์ฯ บริการ ได้นำผลงานด้านการพัฒนาการผลิต “ครกดินเผา” ของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านกลางก้าวหน้า อ. ท่าอุเทน จ. นครพนม เข้าร่วมแสดงในนิทรรศการ โดยเป็นเวลากว่าสิบปี ที่กรมวิทย์ฯ บริการ ได้ถ่ายทอดองค์ความรู้เพื่อยกระดับกระบวนการผลิตตั้งแต่ขั้นตอนการศึกษาคุณภาพของดิน การเตรียมดิน เทคนิคการขึ้นรูป การพัฒนาเตาเผา เทคนิคและอุณภูมิที่เหมาะสมในการเผาเพื่อให้ได้ “ครกดินเผา” ที่มีความทนทาน ตัวผลิตภัณฑ์จะมีสีดำอมม่วงซึ่งเกิดจากธาตุเหล็กในเนื้อดินที่นำมาปั้นทำปฏิกิริยากับควันไฟในกระบวนการเผาเกิดเป็นสีเฉพาะตัวและเป็นอัตลักษณ์ของ “ครกดินเผา” จังหวัดนครพนม และเป็นที่ต้องการของตลาด ผลการนำวิทยาศาสตร์สู่การดูแลประชาชนในครั้งนี้ได้ช่วยให้เกิดการกระจายของรายได้ในกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านกลางก้าวหน้า ในการประกอบอาชีพทำครกตลอดห่วงโซ่ของการผลิต ตั้งแต่การปั้น การเผา และการจัดจำหน่ายสู่ตลาด
   นอกจากผลงานการพัฒนาครกดินเผาข้างต้นแล้ว กรมวิทย์ฯ บริการ ยังมีแนวคิดที่จะพัฒนาและจัดทำร่างมาตรฐานคุณภาพที่ดีของครามขึ้นเพื่อยกระดับการผลิต “ผ้าย้อมคราม” ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ขึ้นชื่อของกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2 (นครพนม สกลนคร มุกดาหาร) ขณะนี้อยู่ในขั้นตอนการร่างมาตรฐานโดยความร่วมมือระหว่าง สถาบันวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีชุมชน (สทช.) สถาบันพัฒนามาตรฐานและตรวจสอบรับรอง (สมต.)