วันที่ 22-23 กันยายน 2568 กรมวิทยาศาสตร์บริการ (วศ.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) คณะนักวิจัย สอช.ได้ลงพื้นที่เข้าพบนายศักดิ์สิทธิ์ ศรีวิชัย เกษตรจังหวัดน่าน เพื่อรายงานผลการดำเนินการการทดสอบคุณภาพผลิตภัณฑ์กาแฟ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนการยกระดับคุณภาพกาแฟของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนภายในจังหวัดน่าน สู่สินค้าเกษตรมูลค่าสูง สอดคล้องตามแผนพัฒนาจังหวัดน่าน ปี 2566-2570 โดยทางคณะวิจัยฯ ได้สุ่มเก็บตัวอย่างที่ผลิตจากกลุ่มวิสาหกิจกาแฟในพื้นที่ 3 อำเภอ จำนวน 6 กลุ่ม ได้แก่ วิสาหกิจชุมชนกาแฟสะเกี้ยงเปียงซ้อ วิสาหกิจชุมชนกาแฟดอยภูแว วิสาหกิจชุมชนกาแฟแปลงใหญ่ไทยลั๊วะหกบ้านบนขุนน่าน อำเภอเฉลิมพระเกียรติ วิสาหกิจชุมชนกาแฟ เดอ ม้ง มณีพฤกษ์ อำเภอทุ่งช้าง วิสาหกิจชุมชนผู้ปลูกกาแฟบ้านห้วยขวาก วิสาหกิจชุมชนผู้ผลิตกาแฟบ้านห้วยโทน อำเภอบ่อเกลือ โดยการทดสอบจะครอบคลุมรายการตามข้อกำหนดตามกฎหมายตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 197) พ.ศ. 2543 เรื่อง กาแฟ และมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม มอก.522-2561 กาแฟคั่ว :ซึ่งเป็นมาตรฐานที่ใช้ควบคุมคุณภาพ และความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์กาแฟที่จำหน่ายภายในประเทศและเพื่อการส่งออก ทั้งในด้านคุณลักษณะทางกายภาพ ทางเคมี วัตถุเจือปนอาหาร จุลินทรีย์ และการบรรจุ ได้แก่ ลักษณะทั่วไป กลิ่นรส เมล็ดแตก ความชื้น น้ำตาล คำนวณเป็นน้ำตาลอินเวิร์ต สารที่ละลายน้ำ สารที่สกัดได้ด้วย ปิโตรเลียมอีเทอร์ กาเฟอีน เถ้าทั้งหมด เถ้าที่ละลายน้ำ เถ้าที่ไม่ละลายในกรด ความเป็นด่างของเถ้าที่ ละลายน้ำ สี แซลโมเนลลา สแตฟิโลค็อกคัส ออเรียส ภาชนะบรรจุ น้ำหนักสุทธิ นอกจากนั้นยังได้ทดสอบรายการเพิ่มเติม ได้แก่ สารปรอท Acrylamide และ Ochratoxin A ซึ่งเป็นสารที่บ่งชี้ถึงคุณภาพและความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์กาแฟคั่วที่สำคัญอีกด้วย
    จากนั้นทางคณะฯวิจัยได้ลงพื้นที่เข้าพบกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกาแฟที่มีศักยภาพสูงของจังหวัดได้แก่ วิสาหกิจชุมชนกาแฟ เดอ ม้ง มณีพฤกษ์ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปกาแฟ สวนยาหลวง วิสาหกิจชุมชนกาแฟแปลงใหญ่ไทยลั๊วะหกบ้านบนขุนน่าน และ วิสาหกิจชุมชนผู้ปลูกกาแฟบ้านห้วยขวาก เพื่อแจ้งผลการทดสอบคุณสำรวจข้อมูล ปัญหาด้านการผลิตตลอด ห่วงโซ่มูลค่า (Value Chain ) ตั้งแต่การปลูก การจัดการผลผลิตภายหลังการเก็บเกี่ยว กระบวนการผลิต ช่องทางการจำหน่าย รวมถึงแนวทางการเพิ่มสร้างสินค้าเกษตรมูลค่าสูง เช่นการพัฒนากระบวนการผลิตด้วย เทคโนโลยีชีวภาพ การสร้างอัตลักษณ์และสร้างแบรนด์กาแฟพิเศษ ( Specialty Coffee) ชนิดใหม่ ตลอดจน แผนการขออนุญาตผลิตเพื่อออกใบสำคัญเลขสถานที่ผลิตอาหารฯ จากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ในอนาคตของแต่ละกลุ่ม เพื่อนำมาใช้เป็นโจทย์ในงานวิจัยและพัฒนาต่อยอดการแก้ไขปัญหาและเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าเกษตรของประเทศต่อไป
    จากผลการดำเนินงานตั้งแต่ปี 2566 เป็นต้นมากรมวิทย์ฯบริการได้ดำเนินการให้คำปรึกษาและแก้ปัญหาเพื่อยกระดับคุณภาพผลิตภัณฑ์กาแฟ ภายใต้โครงการยกระดับคุณภาพกาแฟไทยและผลิตภัณฑ์กาแฟเพื่อสุขภาพสู่มาตรฐานสากล ซึ่งเป็นโครงการที่ได้รับทุนสนับสนุนการวิจัยจากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) โดยมีกลุ่ม วิสาหกิจชุมชน ที่เข้าร่วมโครงการ แล้ว จำนวน 36 ราย ในพื้นที่ 8 จังหวัดทั่วประเทศ ได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน นครราชสีมา เลย ชุมพร ระนอง และ กาญจนบุรี