กรมวิทยาศาสตร์บริการ (วศ.) โดยกลุ่มทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ กองบริหารจัดการทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ (บท.) ได้จัดกิจกรรมทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ (proficiency testing, PT)โดยดำเนินการจัดส่งตัวอย่างแป้ง (Flour) ให้แก่ห้องปฏิบัติการที่สมัครเข้าร่วมกิจกรรม ในวันที่ 8 มกราคม 2567 จำนวน 53 ห้องปฏิบัติการ เพื่อให้ห้องปฏิบัติการดำเนินการทดสอบผลการวัด รายการ Water activity in Flour (pilot study) และส่งผลกลับมายังกลุ่มทดสอบความชำนาญห้องปฏิบัติการ ภายในวันที่ 26 มกราคม 2567 เพื่อประเมินผลทางสถิติด้วยวิธีการเปรียบเทียบผลการวัดระหว่างห้องปฏิบัติการต่อไป
          วอเตอร์แอคทีวิตี้ (water activity) เขียนย่อว่า aw เป็นค่าวัดของแรงดันไอระเหยของน้ำที่มีอยู่ในอาหารหรือสสาร เมื่อเปรียบเทียบกับภาวะแรงดันไอระเหยของน้ำกลั่นบริสุทธิ์ที่อุณหภูมิเท่ากัน ซึ่งเป็นปัจจัยที่สำคัญในการควบคุมและป้องกันการเสื่อมเสียของผลิตภัณฑ์อาหาร และมีผลโดยตรงต่อการกำหนดอายุการเก็บรักษาของผลิตภัณฑ์อาหาร เนื่องจากค่า aw เป็นพารามิเตอร์ที่สำคัญในการทำนายการเน่าเสียของอาหาร โดยค่า aw เป็นปัจจัยที่ชี้ระดับปริมาณน้ำต่ำสุดในอาหารที่จุลินทรีย์ ทั้งแบคทีเรีย ยีสต์ และราสามารถนำไปใช้ในการเจริญเติบโตและใช้ในการเกิดปฏิกิริยาเคมีต่างๆ ทั้งนี้ เชื้อจุลินทรีย์ดังกล่าวจะมีการเจริญเติบโตแตกต่างไปตามสภาวะที่มีค่า aw ต่างกัน ดังนั้น อาหารจะสามารถจัดเก็บได้อย่างปลอดภัย โดยลดค่า aw จนถึงจุดที่จุลินทรีย์ก่อโรคไม่สามารถเจริญเติบโต อาทิ แบคทีเรียเกือบทุกชนิดไม่สามารถเจริญเติบโตได้ที่ค่า aw ต่ำกว่า 0.9 ราส่วนใหญ่จะไม่เจริญเติบโตที่ค่า aw ต่ำกว่า 0.7 และจุลินทรีย์ทุกชนิดไม่สามารถเจริญได้ที่ค่า aw ต่ำกว่า 0.6 การลดค่า aw ของอาหารให้ต่ำกว่า ค่า aw ต่ำสุด (minimum aw) ทำได้หลายวิธี เช่น วิธีการทำแห้ง (dehydration) คือการระเหยน้ำอิสระออกไป วิธีการแช่แข็ง เพื่อทำให้น้ำทั้งหมดกลายเป็นของแข็ง ทำให้ไม่มีน้ำอิสระที่เชื้อโรคเอาไปใช้ได้ และวิธีการแช่อาหารในน้ำเกลือ หรือน้ำตาลที่มีความเข้มข้นสูง จะทำให้โมเลกุลของสารเหล่านั้นไปจับพันธะกับน้ำอิสระทำให้ค่า aw ลดลง อย่างไรก็ตามก่อนการจำหน่ายผู้ผลิตควรมีการตรวจสอบผลิตภัณฑ์ในแต่ละขั้นตอน เช่น การวัดค่า aw เพื่อให้มั่นใจว่าผลิตภัณฑ์มีคุณภาพตามมาตรฐานที่กำหนด

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------